آیا تا به حال به این فکر کردهاید که چرا بازارهای مالی را با اصطلاحاتی مانند بازار گاوی و خرسی توصیف میکنند؟ در بازارهای مالی، این دو اصطلاح نماد دورههای رونق و رکود هستند که هر کدام ویژگیها و چالشهای خاص خود را دارند. در این مقاله که در جهت تکمیل مقاله جامع بازار فارکس چیست نوشته شده است، به بررسی عمیق بازارهای گاوی و خرسی میپردازیم و تفاوتها و شباهتهای آنها را در بازار فارکس مورد بررسی قرار میدهیم. با ما همراه باشید تا با درک بهتر این مفاهیم، بتوانید استراتژیهای معاملاتی خود را بهبود بخشید و در دنیای پر نوسان بازارهای مالی، موفقتر عمل کنید.
بازار گاوی چیست؟
به نقل از وبسایت دولتی Investor.gov، بازار گاوی اصطلاحی است که در دنیای معاملات به دورههای رشد و رونق اطلاق میشود. در این دوره، قیمتها با قدرت و شتاب رو به افزایش میگذارند و معاملهگران با امیدواری به کسب سود بیشتر، حجم معاملات خود را افزایش میدهند. این افزایش قیمتها معمولا در شاخصهای مهم بازار مانند شاخص بورس اوراق بهادار یا جفت ارزها به وضوح قابل مشاهده است. معمولا زمانی که شاخصهای اصلی بازار برای حداقل دو ماه متوالی رشدی ۲۰ درصدی یا بیشتر را تجربه کنند، میتوان از بازار گاوی صحبت کرد.
بازار گاوی اغلب با شرایط اقتصادی مساعد همراه خواهد بود. عواملی مانند رشد اقتصادی بالا، افزایش اشتغال و ثبات سیاسی میتوانند موجب ایجاد بازار گاوی شوند. این عوامل باعث افزایش اعتماد سرمایهگذاران و تمایل آنها به سرمایهگذاری در بازارهای مالی میشود. نکته جالب توجه این است که بازارهای گاوی گاهی اوقات پس از دورههای رکود شکل میگیرند. به عنوان مثال، یکی از طولانیترین بازارهای گاوی تاریخ پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ آغاز شد و تا سال ۲۰۲۰ ادامه یافت. این موضوع نشان میدهد که حتی پس از دورههای ناامیدی و کاهش شدید قیمتها، بازار میتواند دوباره به مسیر رشد و شکوفایی بازگردد.
بازار خرسی چیست؟
بازارهای مالی مانند فصول سال، دورههای مختلفی را تجربه میکنند. یکی از این دورهها، بازار خرسی نام دارد. در این بازار، شاهد کاهش قیمتها و افت شاخصها هستیم. سرمایهگذاران در این دوره اعتماد خود را از دست میدهند و دیدگاه منفی نسبت به آینده بازار پیدا میکنند. معمولاً وقتی شاخصهای اصلی بازار برای دو ماه متوالی یا بیشتر، ۲۰ درصد یا بیشتر از ارزش خود را از دست بدهند، میتوان گفت که وارد دوره بازار خرسی شدهایم. این دوره اغلب با رکود اقتصادی و کاهش فعالیتهای تجاری همراه میشود.
برای مثال، در بحران مالی سال ۲۰۰۸، شاخص S&P 500 حدود ۴۰ درصد سقوط کرد. این اتفاق در یکی از بدترین رکودهای اقتصادی تاریخ رخ داد که میتوان آن را با رکود بزرگ دهه ۱۹۳۰ مقایسه کرد. درک بازار گاوی و خرسی و ویژگیهای آن برای معاملهگران فارکس اهمیت زیادی دارد. چرا که با شناخت این دوره میتوانند استراتژیهای معاملاتی خود را با شرایط بازار تطبیق دهند و از ضررهای احتمالی جلوگیری کنند. به علاوه، فرصتهای سودآوری جدیدی در این دوره برای معاملهگران بوجود میآید که با آگاهی و دانش کافی میتوانند از آنها بهره ببرند.
ریشه اصطلاح گاو و خرس در بازارهای مالی
آیا تا به حال به ریشه این اصطلاحات فکر کردهاید؟ اگرچه نمیتوان با قطعیت منشأ دقیق این اصطلاحات را مشخص کرد، اما نظریههای جالبی در این باره وجود دارد. یکی از رایجترین توضیحات به نحوه حمله این دو حیوان اشاره دارد. گاو هنگام حمله، سر و شاخهای خود را به سمت بالا میگیرد، در حالی که خرس با پنجههایش رو به پایین ضربه میزند. این حرکات به خوبی نماد روند صعودی و نزولی در بازار هستند. اما نظریه دیگری نیز وجود دارد که ریشه این اصطلاحات را به قرن شانزدهم و تجارت پوست خرس نسبت میدهد. در آن زمان، واسطههایی پوست خرس را پیش فروش میکردند، به این امید که قیمتها در آینده کاهش یابد و سود کسب کنند. این واسطهها به “خرس” معروف شدند و احتمالا اصطلاح “بازار خرسی” از همین جا نشأت گرفته است.
البته، اصطلاحات گاوی و خرسی تنها به بازارهای مالی محدود نمیشوند و در زمینههای دیگری مانند روانشناسی نیز کاربرد دارند. به عنوان مثال، افراد “گاوی” معمولا خوشبین و افراد “خرسی” معمولا بدبین هستند.
تفاوتها و شباهتهای کلیدی بازار خرسی و گاوی در فارکس
بازارهای مالی، مانند بازار فارکس، دائماً در حال نوسان هستند و بین دو وضعیت کلی بازار گاوی و خرسی در حرکتند. هر دوی این بازارها نشانگر تغییرات قابل توجه در قیمت ارزها هستند و به شدت تحت تأثیر عوامل اقتصادی و سیاسی قرار دارند. در ادامه به بررسی شباهتها و تفاوت بازار خرسی و گاوی میپردازیم.
بیشتر بخوانید: فارکس چیست؟ چگونه میتوان از آن کسب درآمد کرد؟
شباهت بازار خرسی و گاوی
هر دو بازار گاوی و خرسی به شدت از رویدادهای اقتصادی و سیاسی تأثیر میپذیرند. برای مثال، انتشار اخبار مثبت اقتصادی میتواند منجر به رشد بازار شود، در حالی که بیثباتی سیاسی ممکن است باعث ایجاد روند نزولی در بازار و شکلگیری بازار خرسی شود. به علاوه، دیگر شباهت بازار خرسی و گاوی در روند قیمتی بازار است. در هر دو نوع بازار، این احتمال وجود دارد که برخی از جفت ارزها رفتاری متفاوت از روند کلی بازار نشان دهند. به عنوان مثال، در یک بازار گاوی که اکثر جفت ارزها در حال افزایش قیمت هستند، در بعضی مواقع یک جفت ارز خاص به دلیل عوامل بنیادی یا تکنیکال با کاهش قیمت مواجه شود.
تفاوت بازار خرسی و گاوی
اصلیترین تفاوت بازار خرسی و گاوی در جهت حرکت قیمتها است. در بازار گاوی، قیمتها به طور کلی روند صعودی دارند و معاملهگران با خرید ارز و نگهداری آن به دنبال کسب سود هستند و احساسات معاملهگران مثبت و خوشبینانه خواهد بود. آنها به رشد اقتصاد و افزایش قیمتها اعتماد دارند و تمایل بیشتری به ریسکپذیری و سرمایهگذاری دارند. در مقابل، در بازار خرسی، قیمتها روند نزولی دارند و معاملهگران با فروش ارز و پیشبینی کاهش بیشتر قیمت سعی در کسب سود دارند و احساسات منفی و بدبینانه بر بازار حاکم است. ترس از کاهش بیشتر قیمتها و ضرر و زیان باعث میشود معاملهگران با احتیاط بیشتری عمل کنند. در ادامه جدول تفاوت بازار خرسی و گاوی را مشاهده خواهید کرد.
ویژگی |
بازار گاوی |
بازار خرسی |
جهت بازار |
صعودی |
نزولی |
مدت زمان |
میتواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد. طولانیترین آن از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰ به طول انجامید. |
میتواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد. طولانیترین آن ۶۱ ماه از سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۲ در دوران رکود بزرگ به طول انجامید. |
مدت زمان نسبی |
بازارهای گاوی تمایل دارند نسبت به بازارهای خرسی، با میانگین طول ۶.۶ سال، دوام بیشتری داشته باشند. |
میانگین طول یک بازار خرسی ۱.۳ سال است. |
میانگین سود/زیان |
میانگین سود تجمعی در طول دوره ۳۳۹ درصد است. |
میانگین زیان تجمعی در طول دوره ۳۸ درصد است. |
اهمیت شناخت بازار گاوی و خرسی در فارکس
بازارهای مالی پیوسته در حال نوسان هستند و قیمتها به طور مداوم تغییر میکنند. این تغییرات میتوانند ناشی از عوامل مختلفی مانند رویدادهای اقتصادی، سیاسی و حتی عوامل روانی باشند. با درک بازار گاوی و خرسی، معاملهگران میتوانند این نوسانات را بهتر پیشبینی کرده و از آنها به نفع خود استفاده کنند. برای مثال، در بازار گاوی که روند صعودی قیمتها حاکم است، معاملهگران میتوانند با شناسایی این روند و ورود به موقع به بازار، سود خوبی به دست آورند. همچنین، در بازار خرسی که روند نزولی قیمتها مشاهده میشود، معاملهگران با تشخیص این روند و تدوین استراتژیهای مناسب، میتوانند از ضرر جلوگیری کرده و حتی در برخی موارد سود نیز به دست آورند.
همچنین به معاملهگران کمک میکند تا احساسات خود را کنترل کرده و تصمیمات منطقیتری بگیرند. در بازارهای گاوی، اشتیاق و طمع میتواند منجر به تصمیمات شتابزده و پرریسک شود. در مقابل، در بازارهای خرسی، ترس و ناامیدی میتواند باعث خروج زودهنگام از بازار و از دست دادن فرصتهای سودآور شود. با درک این احساسات و کنترل آنها، معاملهگران میتوانند تصمیمات بهتری گرفته و عملکرد خود را در بازار بهبود بخشند.
سرمایهگذاری در بازار گاوی و خرسی
پیشبینی دقیق زمان شروع یا پایان بازار گاوی و خرسی برای اکثر سرمایهگذاران کار دشواری به شمار میآید. به جای تلاش برای پیشبینی بازار و تغییر مداوم استراتژی، بهتر است سبد سرمایهگذاری خود را بر اساس میزان ریسکپذیری، افق زمانی سرمایهگذاری و اهداف مالی بلندمدت خود طراحی کنید. بازبینی و متعادلسازی دورهای سبد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. تنوعبخشی یکی از اصلیترین استراتژیها برای سرمایهگذاری در شرایط مختلف بازار به شمار میرود. هرچند بازارهای گاوی و خرسی ویژگیهای مشخصی دارند، اما همیشه کاملا شبیه به موارد گذشته نیستند.
به عنوان مثال، عامل اصلی بازار خرسی سالهای 2000 تا 2002، ترکیدن حباب دات کام بود. حملات 11 سپتامبر و پیامدهای آن نیز این روند را تشدید کرد. با این حال، در همین دوره، برخی از بخشهای بازار عملکرد خوبی از خود نشان دادند. اما در بحران مالی سال 2008 که با فروپاشی بازار مسکن همراه بود، تقریبا همه بخشهای بازار تحت تأثیر قرار گرفتند و در اوایل سال 2009 شاهد یکی از شدیدترین بازارهای خرسی تاریخ بودیم.
بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری در فارکس و رازهای موفقیت در این بازار
ورود به بازار گاوی
هنگامی که بازار صعودی میشود و قیمتها افزایش مییابند، سرمایهگذاران برای ورود به بازار و خرید سهام، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و ETFها اشتیاق پیدا میکنند. این زمان فرصت مناسبی برای شروع سرمایهگذاری و بهرهمندی از رشد قیمتهاست. با افزایش قیمتها و کسب سود، گاهی فروش بخشی از سهام منطقی به نظر میرسد. با این کار میتوانید سود خود را محقق کنید و ریسک سرمایهگذاری خود را کاهش دهید. اما به خاطر داشته باشید که بازار گاوی همیشه ادامه نخواهد داشت و دورههای رکود نیز در پیش خواهد بود. یکی از اشتباهات رایج سرمایهگذاران، نگه داشتن تمام سهام و عدم فروش آنها در زمان مناسب است. در بازارهای گاوی طولانیمدت، این احتمال وجود دارد که سرمایهگذاران فکر کنند که رشد قیمتها همیشه ادامه خواهد داشت و این یک تصور اشتباه است. در واقعیت، هیچ کس نمیتواند زمان دقیق پایان بازار گاوی و شروع بازار خرسی را پیشبینی کند. بنابراین، به جای تلاش برای فروش سهام در بالاترین قیمت ممکن، یک استراتژی مشخص برای فروش داشته باشید.
ورود به بازار خرسی
بازار خرسی، با تمام چالشهایی که به همراه دارد، میتواند فرصتهای منحصربهفردی را برای سرمایهگذاران آگاه و صبور فراهم کند. در این دوران، قیمت سهام، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و ETFها کاهش مییابد و امکان خرید آنها با قیمتهای پایینتر فراهم میشود. این شرایط میتواند برای سرمایهگذارانی که به دنبال خرید داراییهای با ارزش با تخفیف هستند، جذاب باشد. البته باید توجه داشت که پیشبینی دقیق زمان رسیدن به کف بازار غیرممکن است. این احتمال وجود دارد قیمتها پس از خرید شما نیز کاهش یابند. بنابراین، آمادگی کاهش بیشتر قیمتها را داشته باشید و با دید بلندمدت سرمایهگذاری کنید.
استفاده از ابزارهای نوین مانند مشاوران خودکار سرمایهگذاری (Robo-advisor) میتواند به شما در کاهش هزینههای سرمایهگذاری کمک کند. این ابزارها با الگوریتمهای هوشمند، سبد سرمایهگذاری شما را بهینه و مدیریت میکنند. همچنین، ایجاد یک پشتوانه مالی با ریسک پایین ضروری است. این پشتوانه به شما کمک میکند تا در دوران بازار خرسی، بدون نیاز به فروش سهام با ضرر، از پس مخارج خود برآیید.
بازار خرسی میتواند برای سرمایهگذارانی که به بازنشستگی نزدیک میشوند، چالشبرانگیز باشد. افت شدید بازار میتواند برنامههای مالی بازنشستگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. اگر سبد سرمایهگذاری شما بیش از حد به داراییهای پرریسک متکی باشد، ممکن است با کاهش سطح زندگی در دوران بازنشستگی مواجه شوید یا مجبور شوید بیشتر از حد مورد انتظار کار کنید. بنابراین، تنوعبخشی به سبد سرمایهگذاری و کاهش ریسک در دوران نزدیک به بازنشستگی بسیار مهم است.
نتیجهگیری
در این مقاله، با مفهوم بازار خرسی و گاوی چیست، آشنا شدیم و تفاوتها و شباهتهای آنها را بررسی کردیم. آموختیم که چگونه این دو بازار بر تصمیمات سرمایهگذاری تأثیر میگذارند و چگونه میتوانیم با درک درست از آنها، استراتژیهای مناسبی برای ورود و خروج از بازار اتخاذ کنیم. به یاد داشته باشید که شناخت دقیق بازار، مدیریت احساسات و تنوعبخشی به سبد سرمایهگذاری از مهمترین عوامل موفقیت در دنیای سرمایهگذاری هستند. با بهکارگیری این آموزهها میتوانید با اعتماد به نفس بیشتری در بازارهای مالی قدم بردارید و به اهداف مالی خود دست یابید.